Anemia, zizindikiro zake zobisika, ndi njira zopewera

Ngati mukukayikira kuti muli ndi vuto la kuchepa kwa magazi m’thupi, pali zizindikiro zambiri zomwe sitikudziwa kuti munthu woyamba amene wakhudzidwa ndi matendawa akhoza kukhala nazo.

Iron kuchepa kwa magazi m'thupi kumadziwika ndi kuchepa kwa maselo ofiira a magazi chifukwa cha kusowa kwachitsulo. Timayamba kuchepa magazi pamene thupi lilibe ayironi yokwanira kupanga himogulobini, puloteni yofunika kunyamula mpweya m’magazi.
Pano tili ndi funso, ndi ndani omwe ali pachiwopsezo cha kuchepa kwa magazi m'thupi kuposa ena? Anthu onse ali ndi vuto la kuchepa kwa magazi m'thupi, koma anthu ena amadwala kwambiri kuposa ena chifukwa chakudya chawo chilibe nyama yofiira, yomwe ndi imodzi mwazinthu zofunika kwambiri za iron.
Kumbali ina, anthu amene amapereka magazi nthawi zonse amakhala ndi mwayi wochuluka kusiyana ndi ena omwe amataya zitsulo ndi kudwala matenda osowa magazi. Komanso, amayi ali pachiopsezo cha mtundu uwu wa kuchepa kwa magazi kumbali imodzi chifukwa cha msambo (ndi kutaya magazi panthawiyi) komanso pamene ali ndi pakati, chifukwa amagawana chakudya ndi mwana wosabadwayo.
Malinga ndi bungwe la World Health Organization, amayi ndi ana ndi omwe ali pachiopsezo chachikulu cha kuchepa kwa magazi (kuchepa kwa iron). Zimakhudza pafupifupi 20% ya amayi ndi 50% ya amayi apakati, poyerekeza ndi 3% yokha ya amuna.
Zizindikiro za kuchepa kwa magazi m'thupi
Ndi kugunda kwa mtima kulikonse, mtima umayenda magazi, kubweretsa mpweya ndi zakudya ku maselo onse a thupi. Koma kuchepa kwa magazi m'thupi kumakhudza kwambiri kuchuluka kwa okosijeni wogawidwa mu selo lililonse. Zizindikiro za kuchepa kwa magazi m'thupi zimasiyanasiyana malinga ndi kuchuluka kwa chitsulo, ndipo zimatha mosazindikirika kapena kuwoneka ngati kutopa pang'ono.
Nazi zizindikiro za kuchepa kwa magazi m'thupi la 10. Kuchokera kwa Anna Salwa, musamawanyalanyaze, ndipo mwamsanga mutangowona aliyense wa iwo, akulangizidwa kuti mupite kwa dokotala.

1. Kutopa, kufooka komanso kugona
Ngati mukugona kwambiri kuposa nthawi zonse kapena mukuwona kuchepa kwa mphamvu komwe kumayendera limodzi ndi kufooka kwa minofu kwa nthawi yayitali, izi zitha kutanthauza kuchepa kwachitsulo.
2. Mutu kapena chizungulire ndi kumutu
Kuthamanga kwa magazi kumatsika tikaimirira. Choncho ngati mpweya uli wochepa, kungoima kokha kungasokoneze kutumizidwa kwa okosijeni ku ubongo. Izi zingayambitse mutu, chizungulire komanso nthawi zina kukomoka.
3. Kupuma movutikira komanso mantha ndi kupsinjika kosayenera
Kodi mumapumira mukakwera masitepe? Kutopa kwanu kungakhale chizindikiro cha kuchepa kwa magazi m'thupi.
4. Matenda a chilonda
Ngati mabala anu atupa ngakhale atasamalidwa bwino kapena atenga nthawi yayitali kuti achire, chifukwa chake chikhoza kukhala mulingo wochepa wa hemoglobin.
5. Kuzizira mbali
Manja ndi mapazi ozizira amasonyeza kusokonezeka kwa magazi. Ngati muwona kuti zala zanu zala ndi zala zanu zikuzizira kwambiri kapena zikhadabo zanu zili zobiriwira, ganizirani kuwonjezera zakudya zomwe zili ndi iron.
6. Misomali yosweka
Mkhalidwe wa misomali yanu umakuuzani zambiri za kuchepa kwa chakudya chanu. Misomali yathanzi komanso yolimba imawonetsa moyo wathanzi komanso zakudya zopatsa thanzi, pomwe misomali yosweka imawonetsa kuchepa kwachitsulo komwe kumayambitsa kuchepa kwa magazi.
7. Tachycardia
Kuperewera kwa magazi m'thupi kumatha kukhudza kugunda kwa mtima chifukwa kumapangitsa kuti mtima uzigunda mwachangu kuti ma cell apereke okosijeni wambiri.
8. Njala yosalekeza
Kodi mumalakalaka nthawi zonse kudya zokhwasula-khwasula ndi shuga? Kulakalaka kwambiri kumeneku kungasonyeze kusowa kwachitsulo!
9. Kutaya mphamvu ndi kunjenjemera kwa miyendo
Matenda a miyendo ya Restless Legs Syndrome ndi matenda omwe amawoneka chifukwa chosowa kuyenda nthawi zonse, kumva dzanzi komanso kusapeza bwino m'miyendo ndi matako. Chizindikirochi chimatengedwanso chimodzi mwa zizindikiro za kuchepa kwa magazi m'thupi.
10. Kupweteka pachifuwa
Kupweteka pachifuwa si chizindikiro chochepetsera. Chikhoza kukhala chizindikiro cha kuchepa kwa magazi m'thupi, ndipo chingakhalenso chizindikiro cha vuto la mtima.
Ngati mukudandaula za kupweteka pachifuwa, muyenera kuonana ndi dokotala kuti mudziwe bwinobwino.

Kupewa ndikwabwino kuposa kuchiza chikwi, ndiye tingapewe bwanji kuchepa kwa magazi?
Njira yabwino kwambiri yopewera kuchepa kwa magazi m'thupi ndiyo kudya zakudya zopatsa thanzi komanso zopatsa thanzi kuti mupewe kuperewera kwa zakudya m'thupi.

Sankhani zakudya zomwe zili ndi ayironi yambiri, monga nyama yofiira, mazira, nsomba, masamba obiriwira kapena mbewu za ayironi.
Palibe chomwe chimakulepheretsani kumwa mankhwala owonjezera achitsulo kuti mupewe ndi kuchiza kuchepa kwa magazi (funsani malangizo a dokotala musanayambe kumwa chitsulo, chifukwa kuchuluka kwachitsulo m'thupi kumakhala koopsa ku thanzi).